KANUNLARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SORU VE ÇÖZÜMLERİ 1

1. Aşağıdaki kanunlardan hangisinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili düzenleme yoktur?

A) Türk Borçlar Kanunu

B) Türk Ticaret Kanunu

C) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Si­gortası Kanunu

DEVAMI

D) Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

Çözüm:

1. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili Anayasa'nın ilgili hükümlerinden başka aşağıdaki ka­nunlarda çeşitli düzenlemeler mevcuttur:

1. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Ka­nunu.

2. Türk Borçlar Kanunu.

3. Umumî Hıfzıssıhha Kanunu.

4. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Ka­nunu.

5. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigor­tası Kanunu.

Yanıt: B

2. Anayasanın kaçıncı maddesinde sağlık hizmetleri ile ilgilidir?

A) 56

B) 60

C) 48

D) 50

Çözüm:

2. Anayasa'nın 48, 49, 50, 51, 52, 54 ve 55. maddeleri çalışma hayatı, 56. maddesi sağ­lık hizmetleri ve 60. maddesi ise sosyal gü­venlik ile ilgilidir.

Yanıt: A

3. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu aşağıdakilerden hangi faaliyet ve kişiler için uygulanmaz?

A) Deniz ve kara taşımacılığı

B) Askeri dikimevleri

C) 50'den az işçi çalıştıran tarım işlet­meleri

D) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üre­timi yapanlar

Çözüm:

3. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 2. mad­desinde kanunun uygulanamayacağı faali­yet ve kişiler sayılmıştır:

Aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hak­kında bu Kanun hükümleri uygulanmaz:

a. Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekller hariç Türk Si­lahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvet­leri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müste­şarlığının faaliyetleri.

b. Afet ve acil durum birimlerinin müda­hale faaliyetleri.

c. Ev hizmetleri.

ç. Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üre­timi yapanlar.

d. Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kap­samında yapılan işyurdu, eğitim, gü­venlik ve meslek edindirme faaliyet­leri.

Yanıt: D

4. Risk Nedir?

A) İşyerinde yürütülen işlerin bütün saf­halarında iş sağlığı ve güvenliği ile il­gili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü

B) İşyerinde var olan ya da dışarıdan ge­lebilecek, çalışanı veya işyerini etkile­yebilecek zarar veya hasar verme po­tansiyeli

C) Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, ya­ralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali

D) İşyerinde var olan ya da dışarıdan ge­lebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kay­naklanan risklerin analiz edilerek de­recelendirilmesi ve kontrol tedbirle­rinin kararlaştırılması amacıyla yapıl­ması gerekli çalışmalar

Çözüm:

4. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 3. mad­desinde risk tanımlanmıştır.

Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yara­lanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali

Yanıt: C

5. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre aşağıdakilerden hangisi teknik eleman değildir?

A) Fizikçi

B) Kimyager

C) Matematikçi

D) Teknik Öğretmen

Çözüm:

5. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 3. mad­desinde teknik eleman tanımlanmıştır.

Teknik öğretmen, fizikçi ve kimyager unva­nına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağ­lığı ve güvenliği programı mezunlarını.

Yanıt: C

6. Tehlike Nedir?

A) İşyerinde yürütülen işlerin bütün saf­halarında iş sağlığı ve güvenliği ile il­gili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü

B) İşyerinde var olan ya da dışarıdan ge­lebilecek, çalışanı veya işyerini etkile­yebilecek zarar veya hasar verme po­tansiyeli

C) Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, ya­ralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali

D) İşyerinde var olan ya da dışarıdan ge­lebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kay­naklanan risklerin analiz edilerek de­recelendirilmesi ve kontrol tedbirle­rinin kararlaştırılması amacıyla yapıl­ması gerekli çalışmalar

Çözüm:

6. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 3. mad­desinde tehlike tanımlanmıştır.

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebile­cek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli

Yanıt: B

7. İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili aşağıdaki-lerden hangisi işverenin yükümlülükle­rinden değildir?

A) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını iz­ler, denetler ve uygunsuzlukların gi­derilmesini sağlar.

B) Risk değerlendirmesi yapar veya yap­tırır.

C) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uy­gunluğunu göz önüne alır.

D) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluş­lardan hizmet alınması durumunda işverenin sorumlulukları ortadan kal­kar.

Çözüm:

7. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 4. mad­desinde işverenin yükümlülükleri belirtil­miştir.

1. İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;

a. Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü ted­birin alınması, organizasyonun ya­pılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik ted­birlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

b. İşyerinde alınan İş sağlığı ve güven­liği tedbirlerine uyulup uyulmadığını İzler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

c. Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.

ç. Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uy­gunluğunu göz önüne alır.

d. Yeterli bilgi ve talimat verilenler dı­şındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.

2. İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluş­lardan hizmet alınması, işverenin so­rumluluklarını ortadan kaldırmaz.

3. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ala­nındaki yükümlülükleri, İşverenin so­rumluluklarını etkilemez.

4. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbir­lerinin maliyetini çalışanlara yansıta­maz.

Yanıt: D

8. İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede aşağıdaki tedbirlerden hangi­sini yapmakla yükümlü değildir?

A) Risk değerlendirmesi yapar veya yap­tırır.

B) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uy­gunluğunu göz önüne alır.

C) Çalışanların sosyal etkinliklere katıl­masını teşvik eder ve katılıp katılma­dıklarını kontrol eder.

D) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dı­şındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.

Çözüm:

8. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 4. mad­desinde işverenin yükümlülükleri belirtil­miştir.

İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve gü­venliğini sağlamakla yükümlü olup bu çer­çevede;

a. Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbîrin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin deği­şen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

b. İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını iz­ler, denetler ve uygunsuzlukların gi­derilmesini sağlar.

c. Risk değerlendirmesi yapar veya yap­tırır.

ç. Çalışana görev verirken, çalışanın sağ­lık ve güvenlik yönünden işe uygunlu­ğunu göz önüne alır.

d. Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışın­daki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için ge­rekli tedbirleri alır.

Yanıt: C

9. Aşağıdakilerden hangisi risklerden ko­runma ilkelerinden değildir?

A) Kişisel korunma tedbirlerine, toplu korunma tedbirlerine göre öncelik vermek

B) Risklerden kaçınmak.

C) Risklerle kaynağında mücadele et­mek

D) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.

Çözüm:

9. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 5. mad­desinde risklerden korunma ilkeleri belir­tilmiştir.

İşverenin yükümlülüklerinin yerine getiril­mesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bu­lundurulur:

a. Risklerden kaçınmak.

b. Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.

c. Risklerle kaynağında mücadele et­mek.

ç. ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekip­manı, çalışma şekli ve üretim metot­larının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlene­miyor ise en aza indirmek.

d. Teknik gelişmelere uyum sağlamak.

e. Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.

f. Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma or­tamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kap­sayan tutarlı ve genel bir önleme po­litikası geliştirmek.

g. Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.

ğ.   Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

Yanıt: A

10. İşveren kendi işyerinde iş güvenliği uz­manının görevlerini üstlenebilir mi?

A) Her işveren kendi iş yerinde iş güven­liği uzmanının görevlerini üstlenebi­lir.

B) İşveren hiçbir zaman iş güvenliği uz­manının görevlerini üstlenemez.

C) İşveren, işyeri az tehlikeli sınıfta ise iş güvenliği uzmanının görevini üstle­nebilir.

D) İşveren, belirlenen niteliklere ve ge­rekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak kendi iş yerinde iş güvenliği uzmanının görevlerini üstlenebilir.

Çözüm:

10.İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 6 mad­desine göre; belirlenen niteliklere ve ge­rekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstle­nebilir.

Yanıt: D