İŞ HUKUKU SORU VE ÇÖZÜMLERİ 3

31. İşçi kesinleşen mahkeme veya özel ha­kem kararının tebliğinden itibaren kaç gün içinde işverene işe başlamak için başvurmalıdır?

A) 30 gün

B) 20 gün

C) 10 gün

D) 5 gün

DEVAMI 

GERİ

ÇÖZÜM:

31. İş Kanunu'nun 21. maddesine göre; işçi ke­sinleşen mahkeme veya özel hakem kara­rının tebliğinden İtibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bu­lunmak zorundadır.

Yanıt: C

32. Süresi belirli olan veya olmayan sürekli iş sözleşmesi ile bir işverenin işine girmiş olan işçi, sözleşme süresinin bitmesin­den önce yahut bildirim süresine uymak­sızın işini bırakıp başka bir işverenin işine girerse sözleşmenin bu suretle fes­hinden ötürü, işçinin sorumluluğu ya­nında, ayrıca yeni işveren de sorumlu­dur. Hangi hallerde işçi ve yeni işveren birlikte sorumlu olur?

A) İşçinin bu davranışına, yeni işe girdiği işveren sebep olmuşsa.

B) Yeni işveren, işçinin bu davranışını bi­lerek onu işe almışsa.

C) Yeni işveren işçinin bu davranışını öğ­rendikten sonra dahi onu çalıştır­maya devam ederse.

D) Hepsi.

ÇÖZÜM:

32. İş Kanunu'nun 23. maddesine göre; işçinin sorumluluğu yanında, ayrıca yeni işveren de aşağıdaki hallerde birlikte sorumludur:

a.  İşçinin bu davranışına, yeni işe girdiği işveren sebep olmuşsa.

b. Yeni işveren, işçinin bu davranışını bi­lerek onu işe almışsa.

c. Yeni işveren işçinin bu davranışını öğ­rendikten sonra dahi onu çalıştırmaya devam ederse.

Yanıt: D

33. Aşağıdakilerden hangisi işçinin haklı fe­sih sebebi değildir?

A) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçi­nin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması.

B) İşçinin işyerinde çalışma isteğinin or­tadan kalkması.

C) İşveren işçinin veya ailesi üyelerin­den birinin şeref ve namusuna doku­nacak şekilde sözler söyler, davranış­larda bulunursa veya işçiye cinsel ta­cizde bulunması.

D) İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektire­cek zorlayıcı sebepler ortaya çıkması.

ÇÖZÜM:

33.İş Kanunu'nun 24. maddesinde işçinin haklı fesih nedenleri sayılmıştır.

I. Sağlık sebepleri:

a. İş sözleşmesinin konusu olan işin ya­pılması işin niteliğinden doğan bir se­beple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

b. İşçinin sürekli olarak yakından ve doğ­rudan buluşup görüştüğü işveren ya­hut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutu­lursa.

II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a. İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şart­lar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.

b. İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.

c. İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davra­nışa özendirir, kışkırtır, sürükler, ya­hut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.

d. İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişi­ler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bil­dirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.

e. İşveren tarafından işçinin ücreti ka­nun hükümleri veya sözleşme şartla­rına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,

f. Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından İşçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hal­lerde, aradaki ücret farkı zaman esa­sına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

III. Zorlayıcı sebepler:

İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorla­yıcı sebepler ortaya çıkarsa.

Yanıt: B

34. Aşağıdakilerden hangisi işverenin haklı fesih sebebi değildir?

A) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu söz­leşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar ken­disinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu İleri süre­rek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

B) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

C) İşverenin işçiye cinsel tacizde bulun­ması.

D) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut iç­kiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması ha­linde, bu sebeple doğacak devamsız­lığın ardı ardına üç İş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.

ÇÖZÜM:

34.İş Kanunu'nun 25. maddesinde işverenin haklı fesih nedenleri sayılmıştır.

I- Sağlık sebepleri:

a. İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut iç­kiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması ha­linde, bu sebeple doğacak devamsızlı­ğın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.

b. İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve iş­yerinde çalışmasında sakınca bulun­duğunun Sağlık Kurulunca saptan­ması durumunda.

c. (a) bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebe­lik gibi hallerde işveren için İş sözleş­mesini bildirimsiz fesih hakkı; belirti­len hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildi­rim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik halle­rinde bu süre 74 üncü maddedeki sü­renin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nede­niyle işine gidemediği süreler için üc­ret işlemez.

II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a. İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu söz­leşmenin esaslı noktalarından biri İçin gerekli vasıflar veya şartlar kendi­sinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri süre­rek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

b. İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namu­suna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kı­rıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulun­ması.

c. İşçinin işverenin başka bir işçisine cin­sel tacizde bulunması.

ç. İşçinin işverene yahut onun ailesi üye­lerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş ya­hut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da İşyerinde bu maddeleri kullanması.

d. İşçinin, İşverenin güvenini kötüye kul­lanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davra­nışlarda bulunması.

e. İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası erte­lenmeyen bir suç işlemesi.

f. İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gü­nünden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etme­mesi.

g. İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

ğ. İşçinin kendi isteği veya savsaması yü­zünden işin güvenliğini tehlikeye dü­şürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan maki­neleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tuta­rıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

III- Zorlayıcı sebepler:

İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.

IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuk­lanması halinde devamsızlığın 17 nci mad­dedeki bildirim süresini aşması.

İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18,20 ve 21 inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.

Yanıt: C

35. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak kaç iş gün içinde fe­sih hakkı kullanılabilir?

A) 6

B) . 10

C) 16

D) 22

ÇÖZÜM:

35. İş Kanunu'nun 26. maddesine göre; ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere da­yanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten sonra kullanılmaz.

Yanıt: A

36. Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir İş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecbur­dur. İş arama izninin süresi günlük en az kaç saattir?

A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

ÇÖZÜM:

36. İş Kanunu'nun 27. maddesine göre; Bildi­rim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin sü­resi günde iki saatten az olamaz ve işçi is­terse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ay­rılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorunda­dır.

Yanıt: B

37. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi ça­lıştırır ise işçinin izin kullanarak bir ça­lışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde kaçını işçiye ödemek zorundadır?

A) %50

B) %60

C) %80

D) %100

ÇÖZÜM:

37. İş Kanunu'nun 27. maddesine göre; işve­ren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşı­lığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, ça­lıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.

Yanıt: D

38. İşveren toplu işçi çıkaracağı zaman aşa­ğıdakilerden hangisine yazılı olarak bilgi vermek zorundadır?

A) İşyeri sendika temsilcisine

B) İlgili bölge müdürlüğüne

C) Türkiye İş Kurumuna

D) Hepsi

ÇÖZÜM:

38. İş Kanunu'nun 29. maddesine göre; işve­ren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve ben­zeri işletme, işyeri veya işin gerekleri so­nucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, İl­gili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kuru­muna bildirir.

Yanıt: D

39. İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerek­leri sonucu toplu işçi çıkarmak istedi­ğinde, bunu en kaç gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kuru­muna bildirmelidir?

A) 10

B) 20

C) 30

D) 40

ÇÖZÜM:

39. İş Kanunu'nun 29. maddesine göre; İşve­ren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve ben­zeri işletme, işyeri veya işin gerekleri so­nucu toplu İşçi çıkarmak İstediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdür­lüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir.

Yanıt: C

40. 101 ile 300 arasında işçinin çalıştığı bir iş yerinde bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde en az işçilerin yüzde kaçı işten çıkarılırsa toplu işçi çı­karma sayılır?

A) %5

B) %10

C) %15

D) %20

ÇÖZÜM:

40. İŞ Kanunu'nun 29. maddesine göre; İşyerinde çalışan işçi sayısı:

a. 20 ile 100 İşçi arasında ise, en az 10 iş­çinin,

b. 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında İşçinin,

c. 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,

İşine 17 nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarih­lerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayı­lır.

Yanıt: C

41. İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde, işveren durumu en az otuz gün önceden kime ve/veya bilgi vermek yü­kümlü değildir?

A) İşyerindeki sendika temsilcisine

B) İşyerinde ilan etmelidir

C) Türkiye İş Kurumuna

D) İlgili bölge müdürlüğüne

ÇÖZÜM:

41. İş Kanunu'nun 29. maddesine göre; işyeri­nin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde, iş­veren sadece durumu en az otuz gün ön­ceden ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek ve İşyerinde ilan et­mekle yükümlüdür.

Yanıt: A

42. Elli ve daha fazla işçi çalıştıran özel sek­tör işvereni yüzde kaç özürlü işçi çalıştır­mak zorundadır?

A) %4

B) %3

C) %2

D) %1

ÇÖZÜM:

42. İş Kanunu'nun 30. maddesine göre; İşve­renler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü işçi çalıştırmak zorundadır.

Yanıt: B

43. Ücret alacaklarında zaman aşımı süresi kaç yıldır?

A) 2

B) 3

C) 5

D) 10

ÇÖZÜM:

43. İş Kanunu'nun 32. maddesine göre; ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır.

Yanıt: C

44. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek miktar ve nafaka borcu alacak­lılarının hakları dışında, işçilerin aylık üc­retlerinin ne kadarı haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz?

A) Dörtte birinden fazlası

B) Dörtte ikisinden fazlası

C) Dörtte üçünden fazlası

D) Tamamı

ÇÖZÜM:

44. İş Kanunu'nun 35. maddesine göre; işçile­rin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve tem­lik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zo­runda olduğu aile üyeleri için hakim tara­fından takdir edilecek miktar bu paraya da­hil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır.

Yanıt: A

45. Ücret hesap pusulası ile ilgili aşağıdaki-lerden hangisi doğrudur?

A) İşveren işyerinde veya bankaya yap­tığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işa­retini taşıyan bir pusula vermek zo­rundadır.

B) Bu pusulada ödemenin günü ve iliş­kin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil üc­retleri gibi asıl ücrete yapılan her çe­şit eklemeler tutarının ve vergi, si­gorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.

C) Bu işlemler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.

D) Hepsi.

ÇÖZÜM:

45. İş Kanunu'nun 37. maddesinde ücret he­sap pusulası ile ilgili hükümler bulunmak­tadır:

İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.

Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin ol­duğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl üc­rete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, na­faka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.

Bu işlemler damga vergisi ve her çeşit re­sim ve harçtan muaftır.

Yanıt: D