EL ALETLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SORULARI, CEVAPLARI, ÇÖZÜMLERİ 1

1. Aşağıdakilerden hangisi el aletleri ile il­gili tehlikelerden değildir?

A) Uzuv kopmaları

B) Parça batması

DEVAMI

C) Gürültü

D) Göze parça sıçraması

2. Aşağıdakilerden hangisi el aletlerinde alınması gereken güvenlik tedbirleri ile ilgili doğru değildir?

A) El aletlerinin bakımı kullanılan tara­fından yapılmalıdır

B) Boru ve çubuk gibi uygun olmayan uzatma kolu kullanılmamalıdır

C) El aletlerinin sapları yağlı, kaygan ve kirli olmamalıdır

D) Çalışan makineler durdurulmadan el aleti ile müdahale edilmemelidir

3. El aletlerinin güvenli kullanımına ilişkin genel prensipler arasında aşağıdakiler­den hangisi yer almamaktadır?

A) Takımlar kullanılmadan önce muaye­nesi yapılıp gerekli tamiratları yapıl­malıdır.

B) Aletler temizlendikten ve gerekenler yağlandıktan sonra yerlerine konma­lıdır.

C) Yapılacak İşe uygun alet seçimini işçi deneyerek öğrenmelidir.

D) Tezgâhların üzerlerinde sadece ge­rekli olan aletler bulundurulmalıdır.

4. Aşağıdakilerden hangisi çekiçler ile çalı­şırken alınması gereken güvenlik önlem­lerindendir?

A) Aşınmış, ezilmiş ve çapaklanmış çe­kiçler kullanılabilir.

B) Gerektiğinde çekiç ağzının kenarları ile malzemeye vurulabilir.

C) Bozulan ve çapaklanan çekiç ve keser başları başka bir çekiç ile düzeltilme­lidir.

D) Gevşek, çatlak saplı ve standart bo­yutta sapı olmayan çekiç ve keser kul­lanılmamalıdır.

5. Çekiç ile çalışma yapılırken uyulacak ku­rallara ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Gerektiğinde çekiç sapları çıkarılabilir olmalıdır.

B) Aşınmış, ezilmiş ve çapaklanmış çekiç kullanılmamalıdır.

C) İyi su verilmiş sert çekiç ile sert çelik malzemeye vuruimamalıdır.

D) Ahşap sapları budaksız, elyaflı ağaç­tan uygun biçim ve boyutta olmalı, kenarları yuvarlatılmış, kıymıksız ol­malıdır.

6. Tornavida ile çalışma yapılırken uyula­cak kurallara ilişkin aşağıdakilerden han­gisi yanlıştır?

A)   Kullanılacak tornavida, vida başına

uygun olmalıdır. B}   Tornavida ucu keski ucu gibi bilenme-

lidir.

C) Tornavidaya çekiç, keser vb. araçlarla vurulmamalıdır.

D) Tornavida zımba, kama, keski, mani­vela vb. gibi kullanılmamalıdır.

7. Anahtarlar ile çalışma yapılırken uyula­cak kurallara ilişkin aşağıdakilerden han­gisi yanlıştır?

A) Ağzı aşınmış, eğilmiş anahtar kullanıl­mamalıdır.

B) Anahtara uygulanacak kuvvet anah­tarın boyutuna uygun olmalıdır.

C) Anahtar çekerek değil iterek kullanıl­malıdır.

D) Anahtar çekiç, keser, manivela vb. gibi kullanılmamalıdır.

8. Eğeler ile çalışma yapılırken uyulacak kurallara ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Eğeler çok hızlı sürülmemelidir.

B) Eğe dişlerindekî talaşlar fırça ile te­mizlenmelidir.

C) Büyük eğelerle çalışırken vücut ağırlı­ğından istifade edilir.

D) Eğe ileri itilirken de çekilirken de bas-tınlmalıdır.

9. Keskiler ile çalışma yapılırken uyulacak kurallara ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Keskinin daha iyi kullanılabilmesi için keski başı yağlanmalıdır?

B) Küçük parçaların sıçrama ihtimaline karşı koruyucu gözlük kullanılmalıdır.

C) Keskiler sıkıca tutulmalıdır.

D) Keski sapları standartlara uygun ol­malıdır.

10. El testereleri ile çalışma yapılırken uyu­lacak kurallara ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Malzemenin cinsine ve kalınlığına göre uygun testere kullanılmalıdır.

B) Kanal eski testere ile açılmalı, yenisi ile girilmelidir.

C) Kesme işleminin sonuna doğru baskı kuvveti azaltılmalıdır.

D) Testere kolu çok hızlı sürülmemelidir.

11. Kesme işlerinde uyulacak kurallara iliş­kin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kesme işlemi sırasında keskinin kesici ucuna bakılmalıdır.

B) Kesilecek malzemenin gerekiyorsa al­tına dayama konmalıdır.

C}   Son vuruşlar sert olmalıdır. D)   Kesilecek malzeme mengeneye bağ­lanarak sabitlenmelidir.

12. El makasları İle çalışma yapılırken uyula­cak kurallara ilişkin aşağıdakilerden han­gisi yanlıştır?

A) Makas ağızları biienmemelidir.

B) Sertleştirilmiş parçalar kesilmemell-dir.

C) Marka çizgileri görünür durumda ol­malıdır.

D) Çapaklara el sürülmemelidir.

ÇÖZÜMLERİ:

1. El aletlerinde tehlikeler:

-> Kesikler.

—> Ezilmeler.

—> Uzuv kopmaları.

-» Parça batması.

-» Tekrar Eden Hareketler;

o   Aynı hareketin gün içinde sürekli tekrarlanması,

o   Bilek sinirlerinin zarar görmesi,

o   Kas, eklem ve kemik rahatsızlıkları,

o   Titreşime maruz kalma. —> Göze parça sıçraması. -> Kırık ve çürükler:

o   Yüksekten düşme,

o   Yüksekten malzeme atılması veya düşmesi. —> Elektrik tehlikeleri. —> Kablolara takılma ve düşme. —> Ortam dağınıklığından kaynaklanan tehlikeler

Yanıt: C

-> 2. El aletleri ile ilgili genel güven­lik tedbirleri:

—> Yapılacak İşe uygun el aleti kullanıl­malıdır.

-> El aletleri her zaman bakımlı olmalı­dır.

—> El aletlerinin bakımı bilgili kişiler tara­fından yapılmalıdır.

-» El aletleri uygun ortamlarda saklan­malıdır.

-> Arızalı olan el aletleri derhal tamir edilmeli eğer tamir edilemeyecek du­rumda İse değiştirilmelidir.

-> El aletlerinin sapları uygun olmalı, ko­layca çıkmamalı ve dönmemeli, çatlak kırık olmamalıdır.

—> El aletlerinin sapları yağlı, kaygan ve kirli olmamalıdır.

-» Boru ve çubuk gibi uygun olmayan uzatma kolu kullanılmamalıdır.

-» Küçük parçalarla çalışırken mengene ile tutturulmadan çalışılmamalıdır.

-» Çalışan makineler durdurulmadan el aleti ile müdahale edilmemelidir.

Yanıt: A

3. El aletlerinin güvenli kullanımına ilişkin ge­nel prensipler:

Depolanması: Her aletin kendine ait depo­lama yeri bulunmalıdır. Tezgâhların üzerle­rinde sadece gerekli olan aletler bulundu­rulmalı, kullanılan takımlar yerlerine getiri­lip konulmalı, çalışanların veya başkaları­nın üzerlerine düşebilecek veya ayağına ta-kılabilecek bir yere bırakılmalarına müsa­ade edilmemelidir.

Tamir ve bakımı: El aletleri sürekli bakım isteyen aletler olduğu için, hemen her iş başlangıcında ve bitiminde bu aletlerin sağlamlığı kontrol edilmelidir. Takımlar kullanılmadan önce muayenesi yapılıp ge­rekli tamiratları yapılmalıdır. Aletler temiz­lendikten ve gerekenler yağlandıktan sonra yerlerine konmalıdır. Bakım, aletle­rin ömrünü uzatır ve kullanmaya hazır bir durumda bulunmalarını sağlar.

Doğru kullanımı: Bozuk alet kullanma teh­likeli olduğu gibi el aletlerinin yanlış kulla­nılması da kaza riskini artırır. Burada önemli olan yapılacak işe uygun alet seçi­midir. İşçi yapacağı her iş için gereken ta­kımı almasını ve kullanmasını sağlamak üzere eğitilmelidir. İşçiye, işin gerektirdiği her aletin en iyi kullanma şekli öğretilmeli ve kötü kullanmanın doğuracağı sonuçlar belirtilmelidir Ayrıca el aletleri kullanılır­ken "elimden kayarsa ne olur?" sorusu ça­lışanın aklından çıkmamalıdır.

Yanıt: C

4. Çekiçlerle yapılan çalışmalarda güvenlik tedbirleri:

—> Aşınmış, ezilmiş ve çapaklanmış çekiç kullanılmamalıdır.

-» Gevşek, çatlak saplı ve standart bo­yutta sapı olmayan çekiç kullanılma­malıdır.

-> Çekiç ağzının kenarları ile malzemeye vurulmamak çekiç başı malzemeye paralel şekilde vurulmalıdır.

-> İyi su verilmiş sert çekiç ile sert çelik malzemeye vurulmamalıdır.

-» Malzemeyi tutmak için özel tutucu maşalar kullanılmalıdır.

-» Ahşap sapları budaksız, elyaflı ağaç­tan uygun biçim ve boyutta olmalı, kenarları yuvarlatılmış, kıymıksız ol­malıdır.

-» Bozulan ve çapaklanan çekiç başları eğe veya zımparataşı ile düzeltilmeli­dir.

-» Yağlanmış ve kaygan çekiç kullanılma­malıdır.

Yanıt: D

5. 4. Sorunun yanıtına bakınız.

Yanıt: A

6. Tornavida ile yapılan çalışmalarda güvenlik tedbirleri:

-> Kullanılacak tornavida, vida başına uygun olmalıdır.

-» Malzeme kol veya bacak üstünde tu­tularak veya bacak arasına sıkıştırıla­rak tornavida kullanılmamalıdır.

-» Tornavida saplarının pürüzleşmeme-sine dikkat edilmelidir.

-» Çatlak ve kırık saplı tornavidalar kulla­nılmamalıdır.

—> Tornavidaya çekiç, keser vb. araçlarla vurulmamalıdır.

—> Tornavida ucu keski ucu gibi bilenme-melidir.

-» Tornavida zımba, kama, keski, mani­vela vb. gibi kullanılmamalıdır.

Yanıt: B

7. Anahtarlar ile yapılan çalışmalarda güven­lik tedbirleri:

—> Anahtar iterek değil çekerek kullanıl­malıdır.

-» Ağzı aşınmış, eğilmiş anahtar kullanıl­mamalıdır.

—> Anahtara uygulanacak kuvvet anahta­rın boyutuna uygun olmalıdır.

-> Çekiç veya keser ile vurulmaya uygun hazırlanmamış anahtara çekiç vurul­mamalıdır.

—> Anahtar çekiç, keser, manivela vb. gibi kullanılmamalıdır.

Yanıt: C

8. Eğeler ile yapılan çalışmalarda güvenlik tedbirleri:

-> Kullanılan eğe yapılacak işe uygun ol­malıdır.

~> Parçaların eğelenecek yüzleri men­gene çenelerine mesafesi 4-5 mm ol­malıdır.

—> Eğe uygun şekilde durulmalıdır.

—» Eğe ileri itilirken bastırılmak, çekilir­ken bastırılmamalıdır.

-> Büyük eğelerle çalışırken vücut ağırlı­ğından istifade edilir.

—> Eğe, eğelemenin çeşidine ve eğenin büyüklüğüne göre uygun tutulmalıdır.

-> Eğenin boyutuna göre uygun şekilde bastırılmalıdır. Örneğin küçük eğelere fazla bastırılmamalıdır.

-> Yumuşak metallerde kaba dişli eğeler kullanılmalıdır.

-> Paslı yüzeyler eğe ucu ile temizlendik­ten sonra eğelenmelidir.

-> Eğelerin, metal bileziği bulunan sağ­lam sapları olmalıdır.

—> Sapsız, sapı gevşek, çatlak, kırık eğe kullanılmamalıdır.

-» Eğeler manivela gibi kullanılmamalı­dır.

—> Eğelenecek malzeme sağlam bir şe­kilde bağlanarak sabitlenmelidir.

-> Eğe dişlerindeki talaşlar fırça ile te­mizlenmelidir.

—> Eğelerden zımba keski vs. yapılmama­lıdır.

-+ Eğe dişleri mengene çenelerine çarp-tırılmamalıdır.

-> Eğelenen parçalar elle silinmemelidir.

—>• Eğeler çok hızlı sürülmemelidir.

-> Eğe malzeme üstünde bırakılmamalı­dır.

~> Eğenin sapı, İş parçasına veya menge­neye çarpmamalıdır.

Yanıt: D

9. Keskiler İle yapılan çalışmalarda güvenlik tedbirleri:

—> Keski sapları standartlara uygun ol­malıdır.

—> Keskiler sıkıca tutulmalıdır.

-» Keski başında oluşacak çapaklar te­mizlenmelidir. Bu işlem için zımpara taşı veya eğe kullanabilirsiniz. Küçük parçaların sıçrama ihtimaline karşı koruyucu gözlük kullanılmalıdır.

—» Keski başının yağlı ve kaygan olması durumunda kullanılmamalıdır.

Yanıt: A

10. Eİ testereleri ile yapılan çalışmalarda gü­venlik tedbirleri:

—> Malzemenin cinsine ve kalınlığına göre uygun testere kullanılmalıdır.

—> Kılavuz kanal açılarak kesmeye baş­lanmalıdır.

—> Testere kolu çok hızlı sürülmemelidir.

—> Marka çizgisi dışından ve paralellik bozulmadan kesme İşi yapılmalıdır.

—> Kesme işleminin sonuna doğru baskı kuvveti azaltılmalıdır.

—> Eski testere ile açılan bir kanala yeni testere ile girilmemelidir.

—> Testere laması iş parçası üzerinde boydan boya sürülmelidîr.

Yanıt: B

11. Kesme işleminde güvenlik tedbirleri:

—> Kesilecek malzeme mengeneye bağ­lanarak sabitlenmelidir. Kesilecek malzemenin gerekiyorsa al­tına dayama konmalıdır.

—> Kopan parçaların diğer çalışanlara za­rar vermemesi için siper, kafes vb. kullanılmalıdır.

—> Uygun ağırlıkta çekiç kullanılmalıdır.

—> Kesme İşlemi sırasında keskinin kesici ucuna bakılmalıdır.

-» Son vuruşlar hafif olmalıdır.

Yanıt: C

12. El makasları ile yapılan çalışmalarda gü­venlik tedbirleri:

-> Makas ağızları bilenmiş olmalıdır. ->■ Sertleştirilmiş parçalar kesilmemeli-dir.

—» Uygun makas seçilmelidir. -» Marka çizgileri görünür durumda ol­malıdır.

-> Çapaklara el sürülmemelidir. -> Parmaklar kesici ağızdan uzak tutul­malıdır.

Yanıt: A