İŞ HUKUKU SORU VE ÇÖZÜMLERİ 1

1. Aşağıdaki hangi işte ve iş ilişkilerinde İş Kanun hükümleri uygulanmaz?

A) Maden işlerinde

B) İnşat işlerinde

C) Havacılığın bütün yer tesislerinde yü­rütülen işler

D) Deniz ve hava taşıma işlerinde
DEVAMI

ÇÖZÜM:

1. Aşağıda belirtilen işlerde ve iş ilişkilerinde İş Kanunu hükümleri uygulanmaz;

a) Deniz ve hava taşıma İşlerinde,

b) 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) ta­rım ve orman işlerinin yapıldığı işyerle­rinde veya işletmelerinde,

c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan ta­rımla ilgili her çeşit yapı işleri,

d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmaya­rak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde,

e) Ev hizmetlerinde,

f) Çıraklar hakkında,

g) Sporcular hakkında,

h) Rehabiliteedilenler hakkında,

ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu­nun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.

Bu iş kollarındaki aşağıdaki faaliyetler İş Kanunu kapsamındadır.

a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde ge­milerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,

b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürü­tülen işler,

c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, ma­kine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,

d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,

e) Halkın faydalanmasına açık veya işyeri­nin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri,

f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, deniz­lerde çalışan su ürünleri üreticileri ile

ilgili işler.

Yanıt: D

2. Aşağıdakilerden hangisi eşit davranma kuralına aykırıdır?

A) Aynı veya eşit değerde bir İş İçin ka­dınlara daha düşük ücret verilebilir.

B) İş İlişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamaz.

C) İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koru­yucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz.

D) İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmî süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli ça­lışan işçi karşısında belirli süreli çalı­şan işçiye farklı işlem yapamaz.

ÇÖZÜM:

2. İş Kanununun 5. maddesi "Eşit Davranma İlkesi" kurallarını belirlemektedir.

Eşit davranma ilkesi

a. İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım ya­pılamaz.

b. İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmî süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalı­şan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz.

c. İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılma­sında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğ­rudan veya dolaylı farklı işlem yapa­maz.

ç. Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsi­yet nedeniyle daha düşük ücret karar-laştırılamaz.

d. İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koru­yucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz.

Yanıt: A

3. Bir işyeri veya işyerinin bir kısmı devre­dildiğinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan kim veya kimler sorumlu­dur?

A) Devreden işveren

B) Devralan işveren

C) Devreden ve devralan işveren birlikte sorumludur

D) Devreden işveren %80, devralan iş­veren %20 sorumludur.

ÇÖZÜM:

3. İş Kanunu'nun 6. maddesine göre; devir­den önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar.

Yanıt: C

4. Bir işyeri veya işyerinin bir kısmı devre­dildiğinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan işveren ne kadar süre sorum­ludur?

A) lyıl

B) 2 yıl

C) 3 yıl

D) 4 yıl

ÇÖZÜM:

4. İş Kanunu'nun 6 maddesine göre; devirden önce doğmuş olan ve devirtarihinde öden­mesi gereken borçlardan devreden ve dev­ralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır.

Yanıt: B

5. Geçici iş ilişkisi en fazla kaç aylık olabilir ve kaç kez yinelenebilir?

A) 3 ay, 2 kez yinelenebilir

B) 6 ay, 4 kez yinelenebilir

C) 8 ay, 4 kez yinelenebilir

D) 6 ay, 2 kez yinelenebilir

ÇÖZÜM:

5. Geçici iş ilişkisi altı ayı geçmemek üzere ya­zılı olarak yapılır, gerektiğinde en fazla iki defa yenilenebilir.

Yanıt: D

6. İşveren, devir sırasında yazılı rızasını al­mak suretiyle bir İşçiyi; holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici ola­rak devrettiğinde ne tür iş ilişkisi oluşur?

A) Kısa süreli iş ilişkisi

B) Ucu açık iş ilişkisi

C) Geçici İş İlişkisi

D) Ucu açık İş İlişkisi

ÇÖZÜM:

6. İşveren, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçiyi; holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir İşyerinde veya yapmakta olduğu İşe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğinde geçici iş ilişkisi gerçekleşmiş olur.

Yanıt: C

7. Aşağıdakilerden hangisinde İş sözleş­mesi doğru tanımlanmıştır?

A) Bir tarafın (işçi) bağımsız olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden olu­şan sözleşmedir.

B) Bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş gör­meyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödememeyi garanti etmeyi üstlen-memeden oluşan sözleşmedir.

C) Bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş gör­meyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan söz­leşmedir.

D) Hiçbiri.

ÇÖZÜM:

7. İş Kanunu'nun 8. maddesinde iş sözleş­mesi "bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş gör­meyi, diğer tarafın (işveren) da ücret Öde­meyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir" şeklinde tanımlanmaktadır.

Yanıt: C

8. Ne kadar süreli iş sözleşmelerinin yazılı yapılması zorunludur?

A) 1 yıl ve daha fazla

B) 2 yıl ve daha fazla

C) 3 yıl ve daha fazla

D) Tüm iş sözleşmeleri yazılı yapılmalı­dır.

ÇÖZÜM:

8. İş Kanunu'nun 8. maddesine göre; Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu bel­geler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.

Yanıt: A

9. Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde iş­veren işçiye en geç kaç ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme döne­mini, süresi belirli ise sözleşmenin süre­sini, fesih halinde tarafların uymak zo­runda oldukları hükümleri gösteren ya­zılı bir belge vermekle yükümlüdür?

A) lay

B) 2 ay

C) 4 ay

D) 12 ay

ÇÖZÜM:

9. İş Kanunu'nun 8. maddesine göre; Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde İşveren iş­çiye en geç iki ay içinde genel ve özel ça­lışma koşullarını, günlük ya da haftalık ça­lışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi be­lirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hü­kümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.

Yanıt: B

10. Aşağıdakilerden hangisi çalışma biçimi bakımından iş sözleşmesi değildir?

A) Tam süreli

B) Kısmi süreli

C) Ücretsiz deneme süreli

D) Deneme süreli

ÇÖZÜM:

10. İş Kanunu'nun 9. maddesine göre; iş söz­leşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılır. Bu sözleşmeler çalışma biçimleri bakımın­dan tam süreli veya kısmî süreli yahut de­neme süreli ya da diğer türde oluşturulabi­lir.

Yanıt: C

11. Kaç iş günden fazla devam eden işlere sürekli iş denir?

A) 30

B) 60

C) 90

D) 100 .

ÇÖZÜM:

11.30 iş gününden fazla devam eden işlere sü­rekli iş denir.

Yanıt: A

12. En fazla kaç iş gününe kadar devam eden işlere süreli iş denir?

A) 30

B) 60

C) 90

D) 100

ÇÖZÜM:

12. En fazla 30 iş günü devam eden işlere sü­reli iş denir.

Yanıt: A

13. Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde iş­veren işçiye en geç iki ay içinde yazılı belge vermek zorundadır. Bu belgede aşağıdakilerden hangisinin bulunması zorunlu değildir?

A) Genel ve özel çalışma koşulları

B) Temel ücret

C) Ücret ödeme dönemi

D) Yıllık izin tarihi

ÇÖZÜM:

13. İş Kanunu'nun 8. maddesine göre; yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren iş­çiye en geç iki ay içinde genel ve özel ça­lışma koşullarını, günlük ya da haftalık ça­lışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi be­lirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hü­kümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.

Yanıt: D

14. Belirli ve Belirsiz süreli iş sözleşmeleri ile ilgili aşağıda kil erden hangisi yanlıştır?

A) İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak ya­pılmadığı halde sözleşme belirsiz sü­reli sayılır.

B) Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya beiirii bir olgu­nun ortaya çıkması gibi objektif ko­şullara bağlı olarak işveren ile işçi ara­sında yazılı şekilde yapılan iş sözleş­mesi belirsiz süreli iş sözleşmesidir.

C) Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan iti­baren belirsiz süreli kabul edilir.

D) Esaslı nedene dayalı zincirleme iş söz­leşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.

ÇÖZÜM:

14. İş Kanunu'nun 11. maddesinde belirli ve belirsiz iş sözleşmeleri ile ilgili hükümler yer almaktadır:

a. İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak ya­pılmadığı halde sözleşme belirsiz sü­reli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya be­lirli bir olgunun ortaya çıkması gibi ob­jektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesi-dir.

b. Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itiba­ren belirsiz süreli kabul edilir.

c. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş söz­leşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.

Yanıt: B

15. Kısmi süreli iş sözleşmesinin tanımı aşa-ğıdakilerden hangisinde doğru verilmiş­tir?

A) En çok otuz iş günü süren işlere de yapılan iş sözleşmeler kısmi süreli iş sözleşmesidir.

B) İşçinin normal haftalık çalışma süresi­nin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalı­şan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesi­dir.

C) En çok otuz iş günü süren işlere de yapılan iş sözleşmeler kısmi süreli iş sözleşmesidir.

D) Hiçbiri.

ÇÖZÜM:

15. İş Kanunu'nun 13. maddesine göre; İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam sü­reli İş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir.

Yanıt: B