KİMYASAL RİSK ETMENLERİ SORULARI, CEVAPLARI, ÇÖZÜMLERİ 3

25. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Metan renksiz ve kokusuz bir gazdır.

DEVAMI

GERİ

B) Karbonmonoksit baş ağrısı, hâlsizlik ve kusma emareleriyle anlaşılır.

C) Hidrojen sülfür dağlayıcı ve yakıcı bir gazdır.

D) Karbondioksit basit boğucu bir gaz­dır.

26. Aşağıdakiİerden hangisi tahriş edici gaz­lardandır?

A) Metan

B) Amonyak

C) Karbondioksit

D) Karbonmonoksit

27. Kanserojen bir kimyasala maruz kaldık­tan sonra kanser oluşumu için geçen sü­reye ne denir?

A) İlerleme dönemi

B) Latent dönemi

C) Gizlilik dönemi

D) Oluşum dönemi

28. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Argon havadan daha hafiftir.

B) Çalışma yerinde metan tavanda top­lanır.

C) Kömür ocaklarında metan patlaması sonucu karbondioksit ve karbon mo-noksit gazlan oluşur.

D) Karbondioksit tabanda toplanır

29. İşyeri ortamında propan gazı varsa, ha­valandırma nasıl yapılmalıdır?

A) Zemine yakın alttan

B) Tavana yakın üstten

C) Solunum hizasından

D) Solunum hizasının üstünden

30. Aşağıdakiİerden hangisi hidrojen klorü-rün ticari ismidir?

A) Tuz ruhu

B) Kezzap

C}   Kostİk soda D) Gazyağı

31. Tane büyüklüklerine göre aşağıdaki toz­lardan hangisi soluk verme ile dışarı atı­lır?

A) 10 mikrondan büyük olanlar

B) 0,5 -10 mikron arasında olanlar

C) 0,5 - 5 mikron arasında olanlar D}   0,5 mikrondan küçük olanlar

32. Solunumla akciğerlere ulaşıp birikme so­nucu doku sal değişimle akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozlara ne ad verilir?

A) Organik tozlar

B) İnorganik tozlar

C) Flbrojenik tozlar

D) İnert tozlar

33. Solunumla akciğerlere ulaşmalarına rağ­men akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapmayan tozlara ne ad verilir?

A) Organik tozlar

B) İnorganik tozlar

C) Fİbrojenik tozlar

D) İnert tozlar

34. Aşağıdaki tozlardan İnsan sağlığı açısın­dan en zararlı olanı hangisidir?

A) Silis tozu

B) Kömür tozu

C) Demir oksit tozu D} Pamuk tozu

35. Kimyasal maddelerle çalışmalarda yapı­lacak risk değerlendirmesinde özellikle dikkate alınacak hususlar ile ilgili aşağı-dakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kimyasal maddenin sağlık ve güven­lik yönünden tehlike ve zararları

B) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak Türkçe veya İngilizce mal­zeme güvenlik bilgi formu

C) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi

D) Alınan ya da alınması gereken önle­yici tedbirlerin etkisi

36. Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağ­lık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yö­netmeliğine göre tehlikeli kimyasal maddeler içeren yeni bir faaliyete başla­mak için öncelikle ne yapılmalıdır?

A) Çevresel Etki Değerlendirmesi Ra­poru alınmalı

B) Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlı­ğından izin alınmalı

C) Var olan risk değerlendirmesi rapo­runu günceliemeli

D) Risk değerlendirilmesi yapılarak be­lirlenen her türlü önlem alınmalı

ÇÖZÜMLER:

25. Hidrojen sülfür, renksiz ve kendine özgü çürük yumurta kokusu olan zehirleyici bir gazdır. Havadan ağır ve yanıcı bir gaz olan H2S, hava içerisinde % 6 oranında patlayıcı özelliğe sahiptir. Havada % 0,0001 kon­santrasyonda tipik kokusu Ne tanınır. Daha yüksek konsantrasyonlarda bir süre sonra koku alma sinirleri felce uğrar ve koku alın­maz olur. Solunum yolu ile alınan H₂S tok-sik tesir gösterir, mukozoları tahriş eder ve hücre içindeki fermentleri inhibe eder.

Yanıt: C

26. Tahrlş edici gazlar, asîdlk özellikleri ve suda çözünürlükleri sebebiyle, solunum sistem­leri üzerinde tahriş edici etki gösterirler. Amonyak, kükürtdioksit, fosgen, klor, azot oksitleri ve asit buharları bu gruba girerler.

Yanıt: B

27. Kanser vücuttaki hücrelerin yeteri dere­cede farklılaşmaya uğramaksızın kontrol­süz ve hızlı bir şekilde bölünmesi Ne ortaya çıkan bir hastalıktır. Kanser oluşturabilen kimyasal bileşiklere kanserojen denir. Ge­nellikle kanserojen bir kimyasala maruz kaldıktan sonra kanser (tümör) oluşumu İçin bir süre geçmesi gerekir. Bu süreye la­tentdönemi denir

Yanıt: B

28. Argon; renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. Yoğunluğu havanınkinden yüksek olduğu için de havadan ağırdır.

Yanıt: A

29. Propan, rölatif buhar yoğunluğunun 1,6 ol­ması nedeniyle zeminde birikir. Bu ne­denle, propan bulun ortamda havalandır­manın zemine yakın yerlerden yapılması gerekir.

Yanıt: A

30. Kimyasallann yaygın olarak kullanılan ti­cari isimleri bulunmaktadır. Ticari isimler her zaman değişebileceği için, etiketlerde ve malzeme güvenlik formlarında, kimya­salın ticari isminin yanı sıra bilimsel isminin de belirtilmesi çok önemlidir.

-> Benzen-benzol

-> Benzln-gazolin

-» Etil alkol-etanol alkol

—> Hidrojen bromür-brom i k asit

-» Hidrojen klorür hldroklorlk asit (tuz

ruhu) -> Nitrik aslt-kezzap —> Kerosen-gazyağı —> Nitrojen oksit -azotoksit —> Sodyum hldroksit-kostiksoda

Yanıt: A

31. Tozlar, tane büyüklükleri 0,5 -150 mikron arasında veya daha küçük olan, kimyasal ve fiziksel özellikleri kendisini oluşturan maddenin yapısına benzeyen ve havada asılı duran maddeclklerdir. Tane büyüklü­lerine göre tozların özellikleri şu şekildedir:

-»• 10 mikrondan büyük tozlar solunmaz. 0,5 -10 mikron arasındaki tozların bir kısmı tutulur.

-> 0,5-5 mikron arasındaki tozlar alve-ollere ulaşır ve en tehlikeli tozlar bun­lardır.

—> 0,5 mikrondan küçük tozlar eksplras-yon (soluk verme) ile dışarı atılır.

Yanıt: D

32. Fibrojenlk tozlar; solunumla akciğerlere ulaşıp birikme sonucu dokusal değişimde akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozlardır.

Yanıt: C

33. İnert tozlar, solunumla akciğerlere ulaşma­larına rağmen akciğerlerde fonksiyonel bo­zukluk yapmayan tozlardır.

Yanıt: D

34. Akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku hasarı ile seyreden hastalığa genel olarak

pnömokonyoz denir. Pnömokonyoz bir meslek hastalığı olup, belirtileri hastalığa neden olan tozun özelliklerine göre deği­şir.

Pnömokonyoz yapan tozların etki düzey­leri şu şekildedir:

-> Ağır hastalık yapanlar: silis tozu, as­best tozu

—> Orta derece ağır hastalık yapanlar: kömür tozu, silikat tozu

-» Minimal dokusal değişik yapanlar: de­mir oksit, baryum bileşikleri

Pnömokonyoz yapmayan tozların etki dü­zeyleri şu şekildedir:

—> Ağır hastalık yapanlar: inorganik kur­şun bileşikleri, berilyum

—> Orta derece ağır hastalık yapanlar: pamuk tozu, kuru ot tozu

—> Minimal değişik yapanlar: çimento tozu, mermer tozu, tütün tozu, odun tozu

Yanıt: A

35.Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetme­liğinin 6. maddesinin 2. bendine göre;

Kimyasal maddelerle çalışmalarda yapıla­cak risk değerlendirmesinde aşağıda belir­tilen hususlar özellikle dikkate alınır:

a. Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları.

b. İmalatçı, İthalatçı veya satıcılardan sağlanacak Türkçe malzeme güvenlik bilgi formu.

c. Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi.

ç. Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı.

d. Bu Yönetmelik eklerinde verilen mes­leki maruziyet sınır değerleri ve biyo­lojik sınır değerleri.

e. Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi.

f. Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları.

g. Bîrden fazla kimyasal madde İle çalışı­lan işlerde, bu maddelerin her biri ve birbirleri ile etkileşimleri.

Yanıt: B

36. Kîmyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetme-liği'nin 6. maddesinin 4. bendine göre; "Tehlikeli kimyasal maddeler içeren yeni bir faaliyete ancak risk değerlendirilmesi yapılarak belirlenen her türlü önlem alın­dıktan sonra başlanır."

Yanıt: D