KAPALI ALANLARDA ÇALIŞMALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SORULARI, CEVAPLARI, ÇÖZÜMLERİ

1. Aşağıdakilerden hangisi kapalı alanlar­daki tehlikeli havalardan değildir?

A) Pis hava

B) Patlayıcı hava

C) Sisli hava

D) Zehirli hava

2. Havanın oksijen oranı % kaçtan az ise hava pis hava olarak kabul edilir?

A) % 21  B) % 19   C) % 17   D) % 16

3. Aşağıdakilerden hangisi basit boğucu gazlardan değildir?

A) Karbondioksit

B) Metan

C) Propan

D) Hidrojen sülfür

4. Aşağıdakilerden hangisi kimyasal boğucu gazlardan değildir?

A) Azot

B) Hidrojen sülfür

C) Karbonmonoksit

D) Hidrojen siyanür

5. Karbondioksit gazının insan üzerindeki etkisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) %l-3 yoğunluğunda orta sürede teh­likesizdir

B) %3-6 yoğunluğunda baş ağrıları baş­lar

C) %6-10 yoğunlukta, narkotik etki gö­rülür

D) Boğucu etki CO2 fazlalığından çok, ok­sijen azlığından olur

6. Karbondioksit gazının etkisinden korun­mak için aşağıdakilerden hangisi yanlış-t[r?

A) Solunum aygıtları kullanılır

B) Etkilenme olduğu takdirde, hasta açık havaya çıkarılır

C) İşyeri havasındaki miktar kontrol edi­lir

D) Etkilenme olduğu takdirde, kesinlikle sunu teneffüs yaptırılmaz

7. Karbonmonoksit'in en tehlikeli patlama konsantrasyonu % kaçtır?

A} % 13

B) %30

C) %50

D) % 70

8. Karbonmonoksitin insan üzerindeki et­kisi İle ilgili aşağıdakilerden hangisi yan­lıştır?

A) % 0,01 (100 ppm) konsantrasyonda uzun sürede baş ağrısı yapar.

B) % 0,05 (500 ppm)de şiddetli baş ağrı­ları, baş dönmesi, baygınlık olur.

C) % 0,09 (900 ppm) de derin bir şuur­suzluk olur.

D) %0,2 (2000ppm)de nabız ve solunum zayıflaması sonucunda ölüm gelir.

9. Karbonmonoksitin etkilerinden korun­mak ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yan­lıştır?

A) İşyeri havasındaki miktarı kontrol edilir

B) Sigara içilmesine izin verilmez

C) Gerekirse maske kullanılır

D) Kısa süreli çalışmalara izin verilmez

10. Aşağıdakilerden hangisi LPG buharının solunması sonucunda oluşmaz?

A) Baş dönmesi

B) Mide bulantısı

C) Burun ve boğazda tahriş

D) Geçici hafıza kaybı

11. Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri kapalı alanlarda çatışmalarda karşılaşıla­bilecek tehlikelerdendir?

I. Kemirgenler

II. Oksijen yetersizliği

III. Bakteriler

A) I

B) I, M

C) II, III

D) I, II, III

12. Kapalı ve dar alanlarda yapılan kaynak iş­lemleri için aşağıdakilerden hangisi yan­lıştır?

A) Bir kişi dışarıda beklemelidir.

B) Havalandırma yapılmalıdır.

C) Oksijen verilmelidir.

D) Uygun maske ve solunum cihazı kul­lanmalıdır.

13. Aşağıdakilerden hangisi kapalı alanlarda çalışmalarda alınacak genel korunma ön­lemlerinden değildir?

A) Kapalı alanlarda asla yalnız çalışılma­mak, mutlaka ikinci kişiler kapalı alan dışında yardımcı olarak bulunmalıdır

B) yapılacak bakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici, boğucu veya par­layıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şe­kilde birikebileceği göz önünde bu­lundurularak bu tür işleri tecrübeli ki­şiler tecrübeli kişilere yaptırılmalıdır

C) Tehlikeli maddelerin taşındığı boru ve kanalların onarım işleriyle görev­lendirilen İşçilere, taşınan maddele­rin özellikleri bildirilmemelidir

D) Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yer­lerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun ko­ruyucu donanım verilmelidir

14. Kapalı alanlarla ilgili aşağıdaki ifadeler­den hangisi yanlıştır?

A) Kapalı alanlarda çalışmalarda kullanı­lacak aydınlatma lambası 24 volt ol­malıdır.

B) Metan oranı % 1,5 olduğunda elekt­rikli aletlerle çalışılır.

C) Oksijen oranı % 19'dan az olan or­tamdaki hava kirli hava sınıfına girer.

D) Kapalı alanlarda kaynak işlemi yap­madan önce ortam havasının temiz­lenmesi gerekir.

15. Aşağıdakilerden hangisi kapalı alanlarda yapılan çalışmalar için yanlıştır?

A) Kapalı alanlarda mümkün olduğunca az eleman ile çalışılmalıdır.

B) Kapalı alanlarda sürekliliği olan işle­rin yapılmasından kaçınılmalıdır.

C) Kapalı alanlarda aydınlatma tesisatı güçlü ve yüksek gerilimli aydınlatma lambalarıyla sağlanmalıdır,

D) Kapalı alanlarda çalışmalara başla­madan önce risk değerlendirmesi ya­pılmalıdır.

Yanıtlar:

1. Kapalı alandaki tehlikeli hava;

1. Pis hava,

2. Zehirli hava,

3. Patlayıcı hava,

4. Tozlu hava,

olarak dört grupta incelenir.

Yanıt: C

2. Pis hava, % 19'dan daha az oksijen ihtiva eder ve bu tip hava karışımı bulunan yer­lerdeki çalışmalarda kısa zaman içinde yor­gunluk belirtileri görülür.

Yanıt: B

3. Basit boğucu gazlar:

Karbondioksit (C0₂)

Metan (CH₄) -> Etan(C₂H₆) -» Propan (C3H_g)

Bütan (C₄Hıo)

Hidrojen (H₂) -> Azot(N₂)

Yanıt: D

4. Kimyasal boğucu gazlar:

-> Karbonmonoksİt (CO) Hidrojen sülfür (H₂S) -> Hidrojen siyanür (HCN)

Yanıt: A

5. Karbondioksit miktarının artması oksijeni azaltacağından solunum sayısı ve sıklığı ar­tar.

-> %l-3 yoğunluğunda orta sürede tehli­kesizdir.

—> %3-6 yoğunluğunda baş ağrıları baş­lar.

—> %6-10 yoğunlukta, baş dönmesi, görme bozuklukları, şuursuzluk baş­lar.

—> %10'dan fazla yoğunlukta narkotik etki görülür. Boğucu etki C0₂ fazlalı­ğından çok, oksijen azlığından olur.

Yanıt: C

6. Karbondioksit gazının etkilerinden korun­mak için:

İşyeri havasındaki miktar kontrol edilir. So­lunum aygıtları kullanılır. Etkilenme olduğu takdirde, hasta açık havaya çıkarılır, oksi­jen verilir, suni solunum yapılır.

Yanıt: D

7. Hava ile % 13-75 oranlarındaki karışımı patlayıcı özelliğe sahip olup, en tehlikeli patlama konsantrasyonu % 30 civarında­dır.

Yanıt: B

8. Karbonmonoksit'in insan üzerine tkisî;

-» %0,01 (100 ppm) konsantrasyonda uzun sürede baş ağrısı yapar.

-> %0,05 (500 ppm)de şiddetli baş ağrı­ları, baş dönmesi, baygınlık olur. %0,2 (2000ppm)de derin bir şuursuz­luk, nabız ve solunum zayıflaması so­nucunda ölüm gelir.

Yanıt: C

9. Karbonmonoksitİn etkisinden korunma: İş­yeri havasındaki miktarı kontrol edilir. Si­gara yasaklanır. Kısa süreli çalışmalar uy­gulanır, gerekirse maske kullanılır.

Yanıt: D

10. LPG sıvısı deri veya göz ile temas ettiğinde soğuk yanıkları oluşur. LPG buharının so­lunması ise burun ve boğazda tahrişe, baş ağrısı ve mide bulantısına, baş dönmesine ve bilincin bulanmasına sebep olabileceği gibi yüksek konsantrasyonlarda solunması baygınlığa veya ölüme neden olabilir. Solu­num yolu ile maruziyet halinde, LPG ile te­mas eden kişi acilen temiz havaya çıkartıl­malı ve en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırıl­malıdır.

Yanıt: D

11. Kapalı alanlardaki potansiyel tehlikeler şunlardır:

-» Atmosferik tehlikeler: Oksijen yeter­sizliği, yanıcı ve zehirli atmosfer olu­şumu

—> Fiziksel ve mekanik tehlikeler: Yüksek sıcaklık, nem, gürültü, titreşim, enerji kaynakları, hareketli makine parça­ları, düz olmayan veya ıslak zeminler vb.

—> Yutulma tehlikeleri: Ezilmiş taş, hubu­bat, un veya talaş gibi gevşek mal­zeme depolanan silolarda, malzeme­lerin çalışanların ağırlığıyla çökmesi

-» Korozif tehlikeler: Asit, solvent ve te­mizlik malzemesi gibi korozif kimya­salların deriyi, mukozayı veya gözleri tahriş etmesi, solunum sistemi ve sin­dirim sistemine zarar vermesi

-> Biyolojik tehlikeler: Küf ve spor gibi solunum sistemini tahriş edebilen bi­yolojik maddelerin, atık iyileştirme ve arıtma işlemlerinde karşılaşılan bak­teri ve virüslerin, kuş ve hayvan dışkı­larının sağlığa zarar vermesi

—> Çalışma anındaki tehlikeler: Kaynak, kumlama, basınçlı su ile yıkama ve te­mizleme, kaplama, boyama gibi işle­rin yapılması İle elektrikli aletlerin kul­lanımı

—> Diğer tehlikeler: Dar görüş alanı, ye­tersiz aydınlatma, emniyetsiz basa­maklar, kemirgenler vb.

Yanıt: D

12. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü'nün 520. maddesine göre; gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce, bunlar iyice havalandırı­lacak ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiç bir şekilde oksijen verilmeyecektir.

Yanıt: C

13. Kapalı alanlarda çalışmalarda alınacak ge­nel korunma önlemleri:

-» Kapalı alanlarda asla yalnız çalışılma­mak, mutlaka ikinci kişiler kapalı alan dışında yardımcı olarak bulunmalıdır.

—> Kuyu veya diğer yeraltı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici, boğucu veya parla­yıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şe­kilde birikebileceği göz önünde bu­lundurularak gerekli ve yeterli güven­lik önlemleri alınmalıdır. Bu gibi yer­lerde, tecrübeli ve usta işçiler çalıştı­rılmak, bunlara uygun kişisel koru­yucu donanım verilmeli ve tecrübeli bir veya birden fazla gözlemci görev­lendirilmelidir.

—> Tehlikeli maddelerin taşındığı boru ve kanalların onarım işleriyle görevlendi­rilen İşçilere, taşınan maddelerin özelliklerine uygun kişisel korunma donanımları verilmelidir.

—> Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yer­lerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal İpleri gibi uygun ko­ruyucu donanım verilmelidir. Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine temiz hava sağlanmalıdır.

—> Ortamda oksijenin olmama ihtimali yüksek olduğu için temiz hava besle­mek maskeler kullanılmalıdır. Bu maskelere temiz hava sağlanma iş­lemi dalgıçlarda olduğu gibi tüple veya temiz hava pompasından (hava geçiş ayarı bulunan) sağlanmalıdır.

—> Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sıra­sında çalışanların sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılma­lıdır.

-> Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana getirebileceği ye­raltı işlerinde açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmamalıdır.

-» Çalışanlar; pis su, gaz ve dumanların bulunduğu depolara ancak deponun iyice havalandırılıp temizlendiğine emin olunduktan sonra sokulmalı ve çalıştığı süre boyunca depo havası de­netim altında bulundurulmalıdır.

-> Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin mey­dana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işle­rinde, İşçilere maskeler, solunum ci­hazları Ne emniyet kemerleri gibi uy­gun kişisel korunma donanımı verile­rek ve iş süresince tank veya depo ağ­zında bir gözlemci bulundurulmalıdır. Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı oldu­ğunda, bağlantı borularının vanaları güvenli bir şekilde kapatılmalı veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla kapatılmalı­dır.

-» Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapıl­madan önce bunlar İyice havalandırıl­mak ve kaynak işlerinin yapıldığı sü­rece hiçbir şekilde oksijen verilmeme­lidir.

-> Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sıra­sında çalışanların sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılma­lıdır.

-+ Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde, elektrik kabloları, gaz boruları, su yol­ları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştı­rılmalı ve duruma göre gereken ön­lemler alınmalıdır.

Kazı sırasında, zehirli ve boğucu gaz bulunduğu anlaşıldığı hallerde, çalı­şanlar derhal oradan uzaklaştırılmalı, gaz çıkışı önlenmeli ve biriken gaz bo­şaltılmadıkça kazı işlerine başlanılma-malıdır.

—> Patlayıcı maddelerin kullanıldığı veya serbest silisin bulunduğu yerlerde, kazı toprağı ıslatılmalıdır.

—> Kaya kazılmasını gerektiren yer altı iş­lerinde, sulu delici makineler kullanıl­malı veya tozların çalışanların sağlı­ğına zarar vermemesi için gerekli di­ğer önlemler alınmalıdır.

—> Elektrikle aydınlatılmış yer altı işyerle­rinde, akımın kesilmesi halinde İşçile­rin tahliye edilmelerini sağlamak ve ancak bu sürede kullanılmak üzere madenci lambaları veya fenerleri ya da benzeri uygun aydınlatma araçları

bulundurulmalıdır. -> Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği veya depolandığı binalarda inşaat, bakım ve onarım işlerine başlanmadan önce, aşağıdaki önlemler alınmalıdır: o   İş kısmen veya tamamen durdu­rulmalıdır, o   O mahalde bulunan bütün parla­yıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle bunların bileşimle­rine giren diğer maddeler, tehli­keli bölgenin dışına çıkarılmalı­dır.

o Onarılacak kısım, bütün parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı mad­delerin artıklarından ve bulaşık­larından tamamen temizlenmeli­dir.

o İnşaat, bakım ve onarım, teknik, yetkili ve sorumlu bir elemanın devamlı nezareti Ne sağlanmalı­dır.

-» Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı özellikteki çeşitli kimyasal maddelerin ortam havasında bulunan miktarları, belli ve gerekli zaman aralıkları içinde ölçülerek bu miktarların, kimyasal maddelerin ortam havasında bulun­masına izin verilen ve orada çalışanla­rın sağlığını bozmayacak olan en çok miktardan (Mak Değer) fazla olup ol­madığı ölçülerek tespit edilmeli ve ha­valandırma tesisatı yeterlilik bakımın­dan yetkili elemanlarca kontrol edil­melidir.

-> Parlama ve patlama tehlikesi oluştu­rabilen organik tozun meydana gel­diği, taşındığı, aktarıldığı ve çalışıldığı yerlerde, elektrik motor ve jeneratör­leri toz geçirmez-etanş tipten olmalı veya devamlı olarak temiz hava besle­nen yalıtılmış hücrelerde bulundurul­malıdır

-» Sonuç olarak, her işyerinde düzenli aralıklarla risk değerlendirmesi yapıl­malı ve gerekli önlemler alınmalıdır.

Yanıt: C

14.Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzüğün 296. maddesine göre; genel havasındaki metan oranı % 1,5'u geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal kesilir ve koşullar düzelmedikçe yeniden veril­mez.

Yanıt: C

lS.Işçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü'nün 318. maddesine göre; kazanlar, tanklar ve ben­zeri dar yerlerle nemli ve ıslak yerlerde, elektrikli el lambalarında olduğu gibi alçak gerilim kullanılmayacaktır. Doğru akım kul­lanılıyorsa, kullanma gerilimi 100 voltu geçmeyecek ve artı kutup topraklanmış olacaktır. Alternatif akımda ise ancak kü­çük gerilim (en çok 42 V) kullanılacaktır. Buralarda, iyi yalıtılmış esnek kablolar kul­lanılacak ve kablolar düzenli ezilmeyecek şekilde bulundurulacaktır.

Yanıt: C