MOTORLU ARAÇLARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SORULARI, CEVAPLARI, ÇÖZÜMLERİ 1

1. Değişik cins zeminleri kazan, kısa mesa­felerde depo etmek üzere taşıyan, serme ve tesviye yapan iş makineleri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Forkliftler

B) Greyderler

DEVAMI

C) Ekskavatörler

D) Kompaktör

2. Aşağıdaki belgelerden hangisi işletme tarafından verilebilir?

A) Kazancı belgesi

B) G sınıfı sürücü belgesi

C) Yerden kumandalı vinç operatör bel­gesi

D) 2. grup elektrikçi yetki belgesi

3. İş makinesi türünden motorlu araçları kullanacaklar hangi sınıf sürücü belge­sine sahip olmaları gerekir?

A) G sınıfı sürücü belgesi

B) F Sınıfı Sürücü Belgesi

C) H Sınıfı Sürücü Belgesi

D) E Sınıfı Sürücü Belgesi

4. İş Makinası Kullanma Sertifikası (Opera­törlük belgesi) ile nerelerde iş makine­leri kullanılabilir?

A) Karayollarında

B) Trafiğe kapalı alanlar

C) Kapalı alanlarda

D) Sınırlama yoktur her yerde kullanabi­lir

5. Kendi firmalarına ait araçları bulunan ve firmalarına ait her türlü eşya ve yükü bu araçlar ile sevk eden tüm firmaların faa­liyet alanına ve araç tonajlarına bakıl­maksızın almaları gereken yetki belgesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kİ

B) K2

C) SRC1

D) SRC 2

6. K2 yetki belgeli firmalara ait araçları kul­lanan tüm şoförler SRC Belgesi almak zo­rundadır. Yurt içi yolcu taşımacılığı için şoförün alması gereken SRC belgesi aşa­ğıdakilerden hangisidir?

A) SRC 4

B) SRC 3

C) SRC 2

D) SRC 1

7. Tehlikeli madde taşıyan araçlar ve özel yük taşıma izin belgesi ile karayoluna çı­kan araçlarda (Belgelerinde aksine bir hüküm yoksa) yerleşim yeri içinde hız sı­nırları kaç km/h'dir?

A) 30

B) 50

C) 60

D) 70

8. Aşağı d a kil erden hangisi makinelerde tehlikenin ortaya çıkma olasılığını etkile­yen faktörlerden biri değildir?

A) Yeterli ve uygun bakımın yapılma­ması

B) Kumanda sisteminde arıza oluşması

C) Acil durdurma sisteminin çalışma­ması

D) Makine koruyucusunun yerine takıl-maması

9. Bir iş makinesi park edileceği zaman dik­kat edilmesi gereken hususlara ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kepçe ve bağlantı yere indirilmelidir.

B) Vitese boşa alınmalıdır.

C) Anahtar alınmamalıdır.

D) Park freni çekilmelidir.

10. Forkliftler de güvenli çalışma için dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin aşağı­dakilerden hangisi yanlıştır?

A) Forklift yük taşırken yükün yerden yüksekliği 30'yi cm geçmemelidir.

B) Meyilli alanlarda yükleme yapılma­malıdır.

C) Vites değiştirileceği zaman muhak­kak hız kesilmeden vites değiştirilme­lidir.

D) Ruhen ve bedenen yorgun olan ope­ratör kesinlikle çalıştırılmamalıdır.

11. Motor atölyelerinde emniyetli çalışma kuralları ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Benzin deposu arızalı araçların tami­ratı yapılmamalıdır.

B) Motor çalışırken vantilatör ve volan gibi hareketli parçalardan uzak durul­malıdır

C) Krikoya alınmış araçlar sehpaya alın­madıkça altına gîrilmemelidir.

D) Tamirdeki aracın akü kutup başları ve şarj kablosu sökülmemelidir.

12. Motorlu araçlarda kullanılan kumanda cihazlarına ilişkin aşağıdakilerden han­gisi yanlıştır?

A) Kumanda cihazları açıkça görülebilir ve tanınabilir özellikte olmalıdır.

B) Kumanda cihazları zorunlu haller dı­şında, tehlikeli bölgenin içine yerleş­tirilmelidir.

C) Kumanda cihazları, istem dışı hare­ketlerde tehlikeye neden olmamalı­dır.

D) Operatörün kumanda yerinden ça­lışma alanını tam olarak görememesi halinde otomatik devreye giren sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunmalıdır.

ÇÖZÜMLER:

1. Motorlu araç türleri:

—> İş Makineleri: Yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş ama­cına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılma­yan motorlu araçlardır.

—> Kaldırma Makineleri: Herhangi bir yükü bulunduğu yerden kaldırıp yer değiştirerek bir başka yere istifleyen, gerektiğinde bu yükün yer değiştirme işlemini yükü kısa mesafelerde taşıya­rak gerçekleştiren iş makineleridir (vinç, forkiift vb.).

-> Yol Dışı Nakliye Makineleri: Maden ocaklarında, dekapaj işlerinde, baraj ve yol inşaatlarında, havaalanı ve li­man yapımında, her çeşit malzeme­nin şantiye sahasındaki nakliye işle­mini yapan yüksek taşıma kapasiteli lastik tekerlekli iş makineleridir (kaya, maden, cüruf kamyonları vb.).

—> Kazıma ve Yükleme Makineleri: Deği­şik cins ve seviyelerdeki zeminleri ka­zan saha içinde depo eden, yığma ya­pan ve gevşek veya kazılmış malze­meyi yükleyen, gerektiğinde satıh dü­zenlemesi de yapabilen iş makineleri­dir (ekskavatör, yükleyici, beko-loder vb.).

-■> Kazıma, Taşıma ve Serme Makine­leri: Değişik cins zeminleri kazan, kısa mesafelerde depo etmek üzere taşı­yan, serme ve tesviye yapan iş maki­neleridir (dozer, greyder, skreyper vb.).

-» Delme Makineleri: Değişik seviyeler­deki toprak ve kaya zeminleri değişik boy ve çaplarda darbeli veya dönüşlü olarak delebilen iş makineleridir.

-> Asfalt ve Beton Üretim, Taşıma ve Serme Makineleri: Asfalt ve beton için gerekli malzemeyi hazırlayan, mamul hale getiren tesisler ile mamul maddeyi gerektiği yerlere taşıyan ve tatbik eden iş makineleridir (kırma, elemeli yıkama makineleri, asfalt, plenti ve beton santrali, asfalt distrü-bütörü ve beton misketi, asfalt fini-şeri ve beton pompası vb.).

—> Sıkıştırma Makineleri: Değişik cins­lerde (toprak, asfalt vb.) malzemele­rin sıkıştırılmasında kullanılan iş maki­neleridir (silindir, kompaktör, vibratör vb.).

—> Ziraat Makineleri: Zirai amaçla kulla­nılan makinelerdir (biçerdöver, çim biçme makinesi vb.)

Yanıt: B

2. Yerden kumandalı vinç operatör belgesi il­gili mevzuatlarda yer almadığından, işye­rinde kazaların önlenebilmesi için bu bel­gelerin işyerinde yapılan eğitimler sonucu verilmesi gerekir.

Yanıt: C

3. Sürücü belgesi türleri

Al Sınıfı Sürücü Belgesi, Motorlu bi­siklet kullanacaklara,

—> A2 Sınıfı Sürücü Belgesi, Motosiklet kullanacaklara,

—> B Sınıfı Sürücü Belgesi, Otomobil, mi­nibüs veya kamyonet kullanacaklara,

—> C Sınıfı Sürücü Belgesi, Kamyon kulla­nacaklara,

-» D Sınıfı Sürücü Belgesi, Çekici kullana­caklara,

—> E Sınıfı Sürücü Belgesi, Otobüs kulla­nacaklara,

—> F Sınıfı Sürücü Belgesi, Lastik teker­lekli traktör kullanacaklara, —> G Sınıfı Sürücü Belgesi, İş makinesi tü­ründen motorlu araçları kullanacak­lara,

-> H Sınıfı Sürücü Belgesi, Özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya otomobil türünden araçları kullanacak hasta veya sakat­lara,

—> K Sınıfı Sürücü Aday Belgesi, Yönet­melikte belirtilen şartlar ve esaslara göre, sürmeyi öğrenmek isteyen sü­rücü adaylarına verilen sürücü belge­leridir.

Yanıt: A

4. İş Makinası Kullanma Sertifikası (ki bu bel­geye kısaca Operatör Belgesi denilmekte­dir), araç trafiğine kapalı alanlarda geçerli­dir. Kendisine sertifika verilen bir forkliftçi bu belge ile firma sahası içerisinde makina-smı kullanabilirken, şu ya da bu nedenle Karayoluna çıktığında artık bu belge tek başına geçerli olmamaktadır.

İş makinesi kara yollarına çıkınca operatör belgesi geçerli olmaz. Bu durumda sürücü­nün G sınıfı sürücü belgesi olması gerekir.

Yanıt: B

5. Kendi firmalarına .ait araçları bulunan ve firmalarına ait her türlü eşya ve yükü bu araçlar ile sevk eden tüm firmaların faali­yet alanına ve araç tonajlarına bakılmaksı­zın K2, ticari amaçla taşımacılık faaliye­tinde bulunan firmaların Kİ Yetki Belgesi alması zorunludur.

Yanıt: B

6. K2 yetki belgeli firmalara ait araçları kulla­nan tüm şoförler SRC Belgesi almak zorun­dadır.

SRC 1: Uluslararası yolcu taşımacılığı. SRC 2: Yurtiçi yolcu taşımacılığı. SRC 3: Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı. SRC 4: Yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı. SRC 5: Tehlikeli madde taşımacılığı.

Yanıt: C

7. Tehlikeli madde taşıyan araçlar ve özel yük taşıma izin belgesi ile karayoluna çıkan araçlarda (Belgelerinde aksine bir hüküm yoksa) hız sınırları:

-> Yerleşim yeri içinde: 30 km/h -» Yerleşim yeri dışında: 50 km/h -» Otobanda: 60 km/h

Yanıt: A

8. Acil durdurma sistemleri makinelerde teh­likenin ortaya çıkmasından sonra kullanı­lan sistemlerdir.

Yanıt: C

9. İş makineleri park edileceği zaman dikkat edilmesi gereken hususlar:

Kepçe ve bağlantı yere indirilmelidir.

—> Vites boşa alınmalıdır.

—> Motor kapatılmalıdır.

—> Anahtar alınmalıdır.

—>■ Park freni çekilmelidir,

—> Düz yerde park edilmelidir.

—> Eğimli sahada dikey açıda park edil­melidir,

—> Eğimli yerde park edilmesi zorunlu ol­duğunda tekerlekler bloke edilmeli­dir.

-> Operatör kabini bekçi kulübesi gibi kullanılmamalıdır.

Yanıt: C

10. Forklİft ile çalışırken güvenlik yönünden dikkat edilmesi gereken hususlar:

-» İş makinesinde operatör harici perso­nel bulunmamalıdır.

-» Operatör mutlaka periyodik aralık­larla dinlenmeli, bu esnada makine kontrol edilmelidir. Gece çalışmala­rında gerekli aydınlatma sistemi bu­lunması gerekir.

-» İş makinelerinin ataşlarılar da tonajın­dan fazla yük yüklenmemelidir.

—> İş makinesi çalıştığı sırada manevra yerlerinde ve malzeme altında kesin­likle personel bulunmamalıdır,

—> Operatörün yapamayacağı arızalar da mutlaka yetkili servise haber verilme­lidir.

İş makinesi ikaz lambası yandığı za­man iş makinesi stop ettirilmelidir.

—> Forklift yük taşırken yükün yerden yüksekliği 30'yi cm geçmemelidir. Aksi takdirde yakıt sarfiyatı artar ve araç çekişten düşer.

—> Meyilli alanlarda yükleme yapılma­malıdır.

-> Yükleme yapılırken acele edilmemeli ve malzeme dengede konulmalıdır. ® Vites değiştirileceği zaman muhakkak hız tamamen kesilip vites değiştiril­melidir.

-» LPG ile çalışan forkliftler çalışma za­manı dışında kapalı alanlarda muha­faza edilecekse depoları minimum se­viyede olmalıdır.

Akülü forklifîler de takviye yapılması gereken durumlarda akülerin voltajı orantılı olmalıdır. Aksi takdirde elekt­rik sistemi zarar görür.

—> Akülü forkliftlerin akü bakımı günlük olarak yapılmalıdır.

—> Koltuk, levye, pedal ve görüş açısı omuz yüksekliğine göre ayarlanmalı­dır. Aksi takdirde kalıcı rahatsızlıklara ve emniyetsiz kullanıma sebep olur.

—> Ruhen ve bedenen yorgun olan ope­ratör kesinlikle çalıştırılmamalıdır.

Yanıt: C

11.Motor atölyelerinde emniyetli çalışma ku­ralları:

-»Krikoya alınmış araçlar sehpaya alın­madıkça altına girîlmemelidir.

-» Takozlanması sağlam olmayan aracın altına girilmemelidir.

—» Tamirdeki aracın akü kutup başları ve şarj kablosu sökülmelidir,

—> Çalışır durumdaki bir motorun ateş­leme sistemi kablolarına çıplak elle dokunulmamalıdır.

-> Motor sıcakken mani foldlar, radyatör ve egzoz tertibatı üzerinde çalışılma­ma!] ve radyatör kapağı açılmamalı-dır.

—> Batarya (akü) üzerinde çalışırken ba­tarya asidinin ve fren sistemi üzerinde çalışırken fren hidrolik yağının göze kaçmamasına dikkat edilmelidir. Kapalı mekânlarda egzoz muayenesi yapılmamalıdır

-» Oto parçalarının benzinle temizliği ya­pılmamalıdır

-» Benzin, motorin, tiner ve gazyağı gibi yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler açıkta bırakılmamalıdır.

—> Benzin deposu arızalı araçların tami­ratı yapılmamalıdır.

~> Motor çalışırken depoya yakıt doldu-rulmamalıdır.

-> Motor çalışırken vantilatör ve volan gibi hareketli parçalardan uzak durul­malıdır.

-> Atölyede çakmak ve kibrit kullanılma­malı ve sigara içilmemelidir.

-> Yerlere yağ ve benzeri maddeler dö-külmemelidir.

-> Yangın söndürme ekipmanları kulla­nıma hazır olmalıdır.

—> Gürültülü ortamlar ses emici madde­lerden yapılmış duvarlarla ayrılmalı­dır.

Yanıt: D

12.İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nin Ek 1 2. maddesine göre;

İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etki­leyen kumanda cihazları için asgari gerek­ler;

1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları açıkça görülebilir ve tanınabilir özellikte olur. Gerektiğinde uygun şekilde işa­retlenir.

2. Kumanda cihazları zorunlu haller dı­şında, tehlikeli bölgenin dışına yerleş­tirilir ve bunların kullanımı ek bir teh­like oluşturmaz. Kumanda cihazları, istem dışı hareketlerde tehlikeye ne­den olmaması gerekir.

3. Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kim­senin bulunmadığından emin olması gerekir. Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadan önce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunur.

4. İş ekipmanının çalıştırılması veya dur­durulması sebebiyle doğabilecek teh­likelere maruz kalan çalışanlar yeterli zaman ve imkân sağlayan tedbirlerle bu tehlikelerden korunur.

5. Kumanda sistemleri güvenli ve planla­nan kullanım şartlarında meydana ge­lebilecek arıza, bozulma veya her­hangi bir zorlanma göz önüne alına­rak uygun nitelikte seçilir.

Yanıt: B